گزارشی جهت آنهایی که هرگز قادر به خرید ضروریاتی چون مسکن و ماشین نخواهند بود… زندگی | اقتصادی | اخبار اقتصادی و بازرگانی
جامعه دو قطبی؛ روابط ارباب- رعیتی
عبارات مهم : زندگی
به واسطه پرسشها اقتصادی سال های اخیر و به خاص ماه های گذشته، جامعه کشور عزیزمان ایران با چالش های بسیاری مواجه شده است و این چالش ها ضربات سنگینی بر اوضاع معیشتی مردم وارد کرده هست؛ به گونه ای که قشر وسیعی از جوانان و مردم کشورمان علیرغم اینکه از تامین نیازهای اولیه زندگی خود ناتوان شده است اند، در کمال تاسف حتی نمی توانند خیال خرید مسکن، ماشین و سایر ملزومات اساسی زندگی را در ذهن بپرورانند.
روابط ارباب- رعیتی , جامعه دو قطبی
این افراد تا چند سال پیش طبقه میانگین جامعه را تشکیل می دادند؛ همان طبقه ای که گستره آن بسیار وسیع است و بار مهم اقتصاد کشور را بر دوش دارد؛ همان طبقه ای که در همه حرکت های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و … پیش گام و تاثیرگذار است و نقش تعیین کننده ای در آینده یک کشور دارد. ولی دریغ که این روزها اعضای طبقه میانگین در کشورمان گروه گروه درحال سقوط به طبقه فقیر هستند و این یکی از بدترین اتفاق هایی است که می تواند جهت یک جامعه رقم بخورد. آیا که از هر جنبه به این فاجعه بنگریم، تبعات جبران ناپذیری را دربرخواهد داشت.
آسیب های فردی و اجتماعی و فروپاشی طبقه متوسط
گزارشی جهت آنهایی که هرگز قادر به خرید ضروریاتی چون مسکن و ماشین نخواهند بود… زندگی | اقتصادی | اخبار اقتصادی و بازرگانی
از نقطه نظر فردی، هر روز در جامعه شاهد فقیرتر شدن روزافزون افرادی هستیم که روزگاری نه چندان دور زندگی هنوز روی تاریک خود را به آنها نشان نداده بود و می توانستند با درآمدی معقول چرخ اقتصاد خانواده خود را بچرخانند. ولی اکنون در شرایط نامناسبی قرار گرفته اند که حتی باورش برایشان سخت می نماید و این مسئله علیرغم پرسشها اقتصادی آنها را با چالش های روانشناختی بسیاری مواجه کرده است.
از نظر اجتماعی، با فروپاشی طبقه میانگین هرگز جامعه نخواهد توانست جای خالی این گروه را پر کند. آیا که فقرا و اغنیا قادر به اجرای فعالیت های طبقه میانگین نیستند و این خلا حتی بزرگتر و وسیع تر از فاصله طبقاتی میان افراد فقیر و ثروتمند در جامعه خواهد بود.
ایجاد حس خطرآفرین تحقیر
جهت بررسی عمیق تر ابعاد این چالش جدی بر آن شدیم تا پیامدهای از بین بردن طبقه میانگین در کشورمان را در گفت وگو با یک اقتصاددان و یک جامعه شناس مورد موشکافی قرار دهیم.
روابط ارباب- رعیتی , جامعه دو قطبی
امیرمحمود حریرچی، جامعه شناس در این راستا به آفتاب اقتصادی گفت: «یکی از تبعات فردی از بین بردن طبقه متوسط، ایجاد حس تحقیر در میان افراد جامعه هست. در نتیجه تفاوت های عمیق میان اقشار مختلف، افرادی که به طبقه فقیر کم کردن می کنند، تحقیر می شوند و فردی که تحقیر شود، دست به هر کاری خواهد زد. این توصیه بسیار مهمی هست؛ آیا که افرادی که تحقیر شده است اند از نظر اجتماعی آسیب پذیرترین افراد هستند.»
حریرچی افزود: «قشری که از آنها به عنوان دهک های پایین جامعه یاد می کنیم، اکنون حداقل مشمول بر چهار دهک است که به معنی نیمی از جمعیت کشورمان است و این افراد طبقه فقیر را تشکیل می دهند. دهک بالایی جامعه نیز که مرفه است و مشغول خوشگذرانی و زندگی راحت خود است که این مسئله منجر به ایجاد حس منفی در میان افراد فقیر می شود. آیا که دهک های پایین نیز خواهان داشتن شرایطی اینچنینی جهت خود هستند.»
گزارشی جهت آنهایی که هرگز قادر به خرید ضروریاتی چون مسکن و ماشین نخواهند بود… زندگی | اقتصادی | اخبار اقتصادی و بازرگانی
سلامت روان مردم به خطر افتاده است
وی تاکید کرد: «در اینجا ذکر این توصیه مهم است که آن همه سخن گفتن از عدالت اجتماعی و حقوق شهروندی، آیا منجر به ایجاد هیچ تغییری حتی در نگرش ما نشده است؟! افرادی که در جامعه زندگی می کنند، این حق را دارند که از زندگی خود راضی باشند و بتوانند به طور برابر از وقت ها استفاده کنند. نتیجه این امر، خشنودی و رضایتمندی افراد خواهد بود که متاسفانه سطح این رضایتمندی در جامعه ما بسیار پایین هست. درحال حاضر، سلامت روان مردم کشورمان واقعا به خطر افتاده و می توان گفت که حداقل حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیون نفر در جامعه به شکلی دچار اختلال روانی هستند.
روابط ارباب- رعیتی , جامعه دو قطبی
حریرچی افزود: «از سوی دیگر، آمار بسیار بالای افسردگی بیانگر اوضاع نامناسب جامعه هست. متاسفانه این افسردگی به کودکان و نوجوانان ما نیز سرایت کرده هست، درحالی که این دوران باید دوران نشاط و خوش حالی باشد نه افسردگی! اکنون پرسش اینجاست که آیا مردم می توانند امید داشته باشند که روزی بتوانند مسکن خود را تامین کنند؟! حرف های زیادی به وسیله مسئولان جهت تشویق جوانان به ازدواج و … زده می شود ولی متاسفانه هیچ اقدامی در جهت حمایت از مردم و حقوق آنها صورت نمی گیرد.»
مشکل در رابطه دولت و ملت
این جامعه شناس تاکید کرد: «مشکل کنونی کشور ما، رابطه دولت و مردم است که هیچ گاه شکل نگرفته هست. آیا که این رابطه زمانی شکل می گیرد که دولت نشان دهد در فکر فراهم کردن زندگی بهتر جهت مردمش هست. در چنین شرایطی “مردم” شکل “ملت” می گیرد و دیگر در فکر تامین زندگی خود به تنهایی نیست.»
حریرچی تصریح کرد: «اما در حال حاضر نیازهای حداقلی مانند غذا، مسکن، آموزش، پوشاک و … قابل برآورده شدن نیستند. همچنین مردم باید قادر باشند زمینه مورد نیاز جهت تفریحات خود را فراهم کنند و این مسئله جزو ضروریات زندگی هست. مردم ما به طور میانگین می توانند تنها یک درصد از درآمدشان را به تفریحات خود تخصیص داده شده است دهند و به همین علت است که افسردگی در جامعه به این میزان شیوع یافته هست. کلیت عنوان این است که در جامعه ناامیدی نسبت به آینده به شدت محسوس است و این ناامیدی بسیار خطرآفرین هست؛ آیا که می تواند یکپارچگی میان مردم را کم کردن دهد.»
عدم همخوانی هزینه های زندگی و تورم
حریرچی در توصیف طبقه میانگین اظهار داشت: «طبقه میانگین یعنی طبقه ای که صاحب مهارت، تحصیلات و تخصص هست. این طبقه مشمول بر افراد پرتلاش و تاثیرگذار است و در همه کشورهای دنیا طبقه میانگین همواره پیشگام تحولات اجتماعی و اقتصادی هست. این طبقه معمولا دارای درآمد نسبتا ثابتی است و اکنون مسئله اینجاست که رشد درآمد افراد طبقه میانگین با هزینه های زندگی و تورم در کشور ما همخوانی ندارد. در نتیجه، اقتصاد خانوارهای این طبقه با مسئله مواجه می شود و طبقه میانگین ساقط می گردد.»
وضعیت ناگوار اقتصادی حاصل از از بین بردن بدنه مهم جامعه
این جامعه شناس در شرح پیامدهای از بین بردن طبقه میانگین تصریح کرد: «در این صورت، وقت بروز خلاقیت ها از اعضای این طبقه گرفته می شود. همچنین وقت تهیه شرایط مناسب زندگی جهت خودشان و بقیه افراد جامعه از آنها سلب می گردد؛ آیا که طبقه متوسط، بدنه مهم جامعه را از جهت توسعه و پیشرفت تشکیل می دهند و عدم حضور آنها منجر به بروز وضعیتی می شود که اکنون شاهد آن هستیم. در واقع، این اوضاع ناگوار اقتصادی حاصل از بین رفتن طبقه میانگین در جامعه ماست.»
خشونتی در بعد مسابقه طبقاتی
در اینجا باید گفت که مسئله کار این نیست که فقر و فاصله طبقاتی مسابقه ایجاد می کند بلکه مسئله اساسی خشونتی است که در بعد این مسابقه ایجاد می شود، در حالی که این خشونت جهت خود فرد، خشونتی توجیه پذیر است.
وضعیتی را تصور کنید که در آن یک جوان که تازه به سن بلوغ رسیده و در جست وجوی یافتن هویت است فرد یا افرادی را در نزدیکی محل زندگی خود یا کمی بالاتر ببیند که خودروهای میلیاردی سوار هستند در حالی که خود او شاید توان خرید یک موتورسیکلت یا دوچرخه را هم نداشته باشد. در ذهن این جوان این تفاوت ها و تعارض ها خشونتی را ایجاد می کند که جهت خود او و به خاص جهت جامعه بسیار خطرآفرین است.
جامعه دو قطبی؛ روابط ارباب- رعیتی
در راستای بررسی شرایط کنونی که منجر به ورود آسیب های چشمگیر به مردم و طبقه میانگین کشورمان شده، با مهدی پازوکی کارشناس اقتصادی نیز گفت وگویی داشتیم.
پازوکی در تحلیل این مسئله عنوان کرد: «طبقه میانگین به لحاظ ساختار اجتماعی، طبقه بسیار مهمی هست. اگر جامعه ای بخواهد متحول شود و به سمت تعالی و پیشرفت حرکت کند، طبقه میانگین نقش بسزایی در این امر ایفا می کند. چون طبقات فقیر و مرفه، کمتر عامل تحولات هستند و زیاد حالت ایستا دارند. اگر در جامعه ای، طبقه میانگین نابود شود قطعا آن جامعه دچار پرسشها عدیده ای خواهد شد.»
پازوکی افزود: «یکی از اشتباهات این است که هرچه جامعه دو قطبی شود، یعنی یک طبقه بسیار ثروتمند و یک طبقه بسیار فقیر، عوارض منفی چشمگیری بر اقتصاد جامعه خواهد داشت. در این جامعه تحولاتی شکل نخواهد گرفت و روابط به شکل ارباب- رعیتی خواهد بود. بنابراین حکومت ها باید با سیاست های بخردانه به گسترش طبقه میانگین کمک کنند. هر چقدر طبقه میانگین گسترش یابد و طبقه فقیر کوچکتر شود، شرایط بهتری جهت جامعه رقم خواهد خورد.»
لزوم اصلاحات اقتصادی- اجتماعی
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: «با وجود همه پرسشها اقتصادی که در حال حاضر در جامعه مشاهده می شود ولی اگر مجموعه حاکمیت، اصلاحات اقتصادی- اجتماعی را در دستور کار خود قرار دهد، قطعا قدرت خرید مردم احیا خواهد شد و هزینه های زندگی منطقی می شود. ولی در غیر این صورت و درحالتی که دولت به برخوردهای پوپولیستی و عوام فریبانه روی آورد، تبعات منفی دربرخواهد داشت. به باور من، می توان روی اصلاحات اقتصادی سرمایه گذاری کرد و از آن نتیجه گرفت.»
پازوکی افزود: «نمونه بارز این مسئله را می توان در ترکیه مشاهده کرد که در گذشته با پرسشها عدیده اقتصادی مواجه بود، ولی در حال حاضر جزو ۲۰ قدرت اقتصادی دنیا است و قیمت رشد اوج و قیمت تورم پایینی دارد. بنابراین تجربه ترکیه و سایر کشورها نشان می دهد که دولت می تواند با اصلاحات خود، شرایط اقتصادی را متحول کند و به سوی پیشرفت سوق دهد.»
چه باید کرد؟
این همه در حالی است که به باور بعضی پژوهشگران پرسشها اجتماعی، تنها راه علاج تضادهای طبقاتی آن است که جهت توزیع عادلانه ثروت در کشور تمهیداتی اندیشیده شود. اگر دنبال توزیع عادلانه ثروت در جامعه هستیم باید جهت طبقه میانگین سرمایه گذاری کنیم تا بتواند دوباره احیا شود و بالندگی داشته باشد.
طبقه میانگین ارتباط دهنده طبقات اوج و پایین اقتصادی است و اجازه نمی دهد شکاف های اقتصادی به خلاهای عمیق و غیرقابل جبران تبدیل شود. از سوی دیگر طبقه میانگین تربیت کننده نخبگان و افراد فرهیخته در همه جوامع هست. پول و ثروت جهت خیلی از افرادی که یک شبه به آن دست یافته اند عاملی جهت رشد اجتماعی می شود و آنها تلاش می کنند با کارهای مختلفی نظیر خرید مدرک یا صندلی دانشگاهی در حقیقت با پول موقعیت و تحصیلات جهت خود ایجاد کنند در حالی که افرادی که پول ندارند نمی توانند به خوبی تحصیل کنند و از توانایی ها و استعدادهای خود استفاده کنند.
در واقع فقر و نداری از سویی تناوب فقیر تر شدن بعضی را تسریع می کند در حالی که به همان میزان باعث زیاد کردن فاصله فرهنگی و اجتماعی نیز می شود. امکان تحصیل در خارج از کشور و عالی ترین دانشگاه های دنیا جهت هر کسی مطلوب هست، ولی یک فرد فقیر نمی تواند حتی تصور کند که به این دانشگاه ها پا گذاشته و بتواند در این کشورها زندگی کند ولی جهت فرد متمول این امکانات فراهم است در حالی که شاید استعدادها و توانایی های آن فرد فقیر بسیار زیاد از فرد متمول باشد. تاخیر فرهنگی وضعیتی است که در آن شایسته سالاری به حداقل می رسد. امید است که در چنین شرایطی، مسئولان صدای شکستن چرخ دنده های اقتصاد کشورمان را که به وسیله طبقه میانگین به گردش درمی آید بشنوند و چاره ای جهت حل این مهم بیندیشند.
آفتاب یزد
واژه های کلیدی: زندگی | اقتصادی | اخبار اقتصادی و بازرگانی
دانلود فایل ها
توجه: ممکن است تمام لینک های دانلود به دستور مقام قضایی حذف شده باشد...
